روزهای آرام خانه نیما در یوش، کتابخانه ای که خاک می خورد! - مجله حیات

تا اواسط راه رفتیم که تابلوی خانه نیما نشان داد که باید کجا برویم. خانه ای که اجداد نیمایوشج در آن جا زندگی می کردند. نیما در خصوص این خانه گفته بود: پدربزرگ من برایم قصر و قلعه ساخته است؛ نه خانه؛ دیوارهای منقش؛ سقف های منبت کاری شده...

راست می گفت و این خانه را بهتر از این نمی شد توصیف کرد. خانه ای قاجاری و با سبک و سیاق معماری آن دوره است که به دستور ناظم الایاله، جد نیما، در محله لالوی یوش و با مصالح خشت، گل و چوب بنا شد.

خانه پدری نیما در روستای یوش از توابع بخش بلده شهرستان نور در استان مازندران یا به عبارتی در هفت کیلومتری بلده واقع شده است. این خانه به لحاظ اینکه پدر شعر نوی ایران در آن می زیسته، از ارزش فرهنگی بالایی برخوردار است. جبهه شمالی این خانه دارای یک اُرسی پرارزش با طرح گره چینی پرکار است و اتاق های طرفین اُرسی و دارای شش نورگیر مشبک چوبی با طرح های جالب است. این بنا همچنین دارای سه ورودی، شاه نشین است.

اتاق های بنا به مکانی برای نگهداری آثار به جامانده از نیما اختصاص پیدا کرده. از این اتاق ها سه اتاق به کتابخانه تبدیل شده و کتاب هایی با موضوع ادبیات، تاریخ، دین، نامه ها، بخشی از دست نوشته ها، یک نقاشی ساده از مناره قزوین با امضای نیما، و تعدادی شعر که همگی از سوی شاعران مازندرانی در وصف نیما، یوش، نور و مازندران سروده شده اند در طاقچه هایی بر دیوار اتاق های نزدیک به ورودی خانه نصب شده است.

حال خانه نیما این روزها چطور است؟

اما شرایط نگهداری از بخشی از این خانه تاریخی در حال حاضر چندان مناسب و زیبنده بازدیدکنندگان داخلی و خارجی از آن نیست.

در حالی که چند سالی است که خانه پدری نیما با تلاش فراوان سازمان میراث فرهنگی و صرف هزینه های هنگفت، تبدیل به موزه شده است؛ ولی به نظر می رسد برای نگهداشت و حفاظت از آن کماکان نیازمند توجه جدی این سازمان است. برای مثال گچبری در ورودی موزه - که سردیس نیما هم در آنجا است - نیاز اساسی به تعمیر دارد.

کتابخانه ای که در خانه موزه بنا شده است، کم کم دارد خاک می خورد. ظاهرا دفتر میراث فرهنگی در کتابخانه واقع شده که البته این روزها قصد دارد نقل مکان کند.

در کتابخانه همه نوع کتابی خواهید دید؛ از جمله کتاب هایی که متعلق به نیما نبودند. در اتاق های دیگر، آثار و دست نوشته های او قرار گرفته است. در یکی از اتاق ها نقاشی جالبی از مناره قزوین دیده می شود که امضای نیما در پایین آن جالب توجه است. عکس هایی از نیما نیز در این موزه قرار گرفته است. به علاوه، شعرهایی از طرف شاعران مازندرانی که در وصف شهر یوش، مازندران و پدر شعر نو سروده شده است، از دیگر اجزای مجموعه موزه هستند.

خانه نیما بعد از کرونا در چه حال است؟

سعید جمشیدی، مسئول خانه- موزه نیما یوشیج می گوید که این موزه به تازگی بعد از کرونا بازگشایی شده است. کتابخانه هم که کتاب هایی غیر از کتاب ها پدر شعر نو فارسی دارد بعد از کرونا مجددا بازگشایی شده است. به گفته جمشیدی موزه نیما 30 سال قدمت دارد و متعلق به اجداد نیما یوشج بوده است و فرزند نیما در سال 1367 به میراث فرهنگی آن را اهدا می کند.

جمشیدی در پاسخ به این نقدها که رسیدگی ها کامل نبود و هم اکنون شرایط برای ان موضوع مناسب است یا خیر؟ می گوید: تمام اشیا به بهترین شکل هم اکنون در موزه نگهداری می شود. هم اکنون صحبت بر جابه جایی کتابخانه و دفتر میراث فرهنگی از آن است.

مهمانان خانه نیما کیستند؟

در میان حیاط، سه سنگ قبر دیده می شود که به نیما، خواهرش بهجت و دیگری سیروس طاهباز (از دوستان نزدیک نیما) تعلق دارند.

نیما بیرون این خانه آرام گرفته است؛ جایی که شاید زمانی بر ایوانش نشسته بود و بارها گفته بود:

آی آدم ها که بر ساحل نشسته، شاد و خندانید

یک نفر در آب دارد می سپارد جان

روی این دریای تند و تیره و سنگین که می دانید

خانه نیما برای نخستین بار در سال 1370 مورد بازسازی قرار گرفت و در سال 1373 این خانه از سوی وزارت میراث فرهنگی خریداری و برای بار دوم در سال 1375 بازسازی شد.

اگر نیما یوشج بود در این باره می گفت: خشک آمد کشتگاه من در جوار کشت همسایه

این خانه به شماره 1802 از سوی وزارت میراث فرهنگی به عنوان اثر ملی ثبت شده است.