الزام به قانون حق امتیاز تجربه های خوبی برای ناشران ایرانی دارد - مجله حیات

در این برنامه که رضا هاشمی نژاد مدیر نشر افق به اسم میهمان در آن حضور داشت، وی با اشاره به چگونگی ورود خود به دنیای نشر گفت: من از سنین کودکی به کار کتاب و کتابفروشی علاقه داشتم به همین علت تابستان سال 1357 به کتابفروشی خوارزمی رفتم و سه ماه کار کردم، پس از آن یک کتابفروشی در مسجد محله مان راه اندازی کردم و بعد از دو سال یک کتابفروشی در ساختمان کناری مسجد را ه اندازی کردم.

وی اضافه کرد: در همان زمان ها دوست داشتم کار نشر را هم تجربه کنم اما هیچ اطلاعاتی نداشتم و به سراغ ناشران باتجربه حوزه کودک و نوجوان رفتم و با مطالعه منابع و کتاب های مختلف کوشش می کردم اطلاعاتم را افزایش بدهم.

هاشمی نژاد با بیان اینکه در ابتدا به صورت مشارکتی یک مجموعه انتشاراتی راه اندازی نموده بودم، شرح داد: پس از مدتی کار را به شریکم سپردم و جواز نشر افق را از اوایل فروردین ماه سال 1361 دریافت و کار خود را در حوزه نشر کودک و نوجوان شروع کردم.

وی در ادامه با اشاره به شرایط ورود به حوزه نشر در دهه 60 گفت: ناشر شدن در آن موقع راحت تر بود یعنی امور اداری دریافت جواز نشر، اما کسب دانش درباره چیستی کار نشر خیلی کار سختی بود چون هیچ منبع و ماخذی درباره فعالیت در حوزه نشر برای افراد تازه کار وجود نداشت.

هاشمی نژاد یادآور شد: اطلاعات در این حوزه خیلی کم بود؛ کسب دانش نشر، مخاطب شناسی و وجود الگوهایی که ناشران جوان و تازه کار از آن الگوبرداری نمایند بسیار محدود بود.

وی با بیان اینکه کتاب های حوزه کودک در آن موقع کیفیت خوبی نداشتند، گفت: اغلب کتاب های کودک کیفیت ظاهری خوبی نداشتند، بیشتر مقوای بودند و برترین آن ها کتاب (حسنی نگو یه دسته گل) بود که محل فروش آن ها در روزنامه فروشی ها بود و کتابفروشی کتاب کودک اصلا شناخته شده نبود.

مدیر نشر افق از عدم شناخت مخاطبان و ناشران تازه کار از نشر کودک و نوجوان به اسم یکی از چالش های جدی در آن دوره نام برد و تاکید نمود: الان اگر فردی بخواهد در حوزه نشر کودک کار کند به راحتی می تواند به سراغ 300 تا 400 ناشر فعال در این حوزه برود یا در اینترنت انواع کتاب های این حوزه را ببیند و اطلاعات کسب کند اما در آن موقع اینگونه نبود.

هاشمی نژاد بعلاوه درباره نبود کتاب های جدی در حوزه کودک و نوجوان در دهه 60 گفت: در آن دوره به تازگی بخش کودک و نوجوان نشر چشمه، نشر مرکز، نشر رویش و نشر خانه آفتاب کتاب هایی کار نموده بودند و به تازگی جان گرفته بودند اما باز هم کتاب ها محدود بودند و فقط وزارت آموزش و پرورش فروش خوبی از ناشران بخش کودک داشت و ناشران این حوزه برای چاپ کتاب با این مجموعه هماهنگ بودند.

ورود به نشر بین ا لملل

وی بعلاوه درباره چگونگی ورود نشر افق به عرصه های بین المللی هم شرح داد: در آن موقع احتیاجی به ارتباط با ناشران خارجی نبود و بحثی به اسم حق انتشار ناشناخته بود، به طوری که این لغت شناخته شده نبود و ما با حضور در نمایشگاه های خارجی در پی تماشا کتاب های تازه منتشر شده و گرفتن و چاپ این کتاب ها در ایران بودیم.

هاشمی نژاد با بیان اینکه فقط می دانستیم ناشران خارجی در ازای چاپ کتاب هایشان پول می خواهند اما قضیه خیلی جدی تر از این حرف ها بود، گفت: اوایل دهه 70 به همراه انتشارات قدیانی در دومین نمایشگاه بین المللی تصویرگری کتاب کودک تهران رتبه های اول و دوم را کسب کردیم و یک غرفه مشترک در نمایشگاه بولونیا به ما دادند.

وی اضافه کرد: من در این نمایشگاه شرکت کردم و چون تصورم از کودکی این بود که ارتباطات جهانی اساس پیشرفت است با ناشران زیادی در این نمایشگاه آشنا شدم و در آنجا مدیر انتشارات امریکایی (creative) را دیدار کردم و با خرید رایت کتاب های آن ها ارتباطات کاری ما برقرار شد.

هاشمی نژاد با بیان اینکه بهره مندی از زبان انگلیسی خوب و مناسب یک ضرورت است، گفت: من زبان انگلیسی خوبی نداشتم و بعد از آن سفر به صورت فشرده زبان خود را تقویت کردم و مدتی بعد به صورت جسورانه به این موضوع فکر کردم که کتاب فراوری کنم تا در نمایشگاه های خارجی رایت آن را بفروشم اما مساله اینجا بود که این کتاب ها را نمی خواستند.

وی تاکید نمود: در آن موقع ما فکر می کردیم ناشر خارجی یعنی ناشر امریکایی و اروپایی و به بازار عرب و سایر کشورهای منطقه فکر نمی کردیم اما به مرور این رویه تغییر کرد.

هاشمی نژاد بعلاوه با بیان اینکه احتیاج امروز ناشران به ارتباط بین الملل از دو خواستگاه تجاری و اخلاقی برمی آید، گفت: خواستگاه اخلاقی دو حالت دارد منظور ما اخلاق قانونی نیست زیرا ایران عضو قانون حق انتشار نیست و ار نظر قانونی اجباری به استفاده از آن ندارد اما روش و مسلک و مرام یک سازمان هم مساله دیگری است که اهمیت دارد.

به گفته وی، اگر ناشری می خواهد با اصول بین الملل و حرفه ای رشد کند و در استراتژی تجاری خود در پی رعایت قوانین است باید به قانون حق انتشار احترام بگذارد هرچند در قوانین اتحادیه ناشران سایر کشورها آمده که اگر کشوری عضو قانون حق انتشار نباشد ناشران آن کشور ملزم به رعایت این قانون نیستند.

مدیر انتشارات افق در ادامه صحبت های خود گفت: اما الزام به رعایت قانون حق انتشار به صورت داوطلبانه برای ناشران ایرانی تا زمانی که ایران به طور رسمی به این قانون بپیوندد و آشنایی با قوانین و دستورات آن می تواند برای ناشران ایرانی تجربه های خوبی به همراه داشته باشد.

هاشمی نژاد یادآور شد: طی سه - چهار سال آینده بعید می دانم ایران به قانون حق انتشار بپیودند هرچند الان کتاب های ناشران ایرانی هم به راحتی به صورت غیرمجاز و قاچاق چاپ می گردد و اگر قانون حق انتشار هم باشد تفاوتی ندارد از سوی دیگر فکر می کنم نشر ایران هم با توجه به بحران های مالی کنونی چنین آمادگی ای را ندارد.