روستا و منار خرانق یزد؛ منطقه باستانی و خوش آب و هوای یزد، عکس - مجله حیات

مرکز بخش خرانق در شهرستان اردکان است. خورانق یا خورنق نام های پیشین این روستا هستند که به معنی محل برآمدن خورشید یا زادگاه خورشید است. این روستا دارای دو بخش قدیم و جدید است که به بخش قدیم ارگ نیز گفته می شود.

این بخش در جهت قنات واقع شده و بخشی از جاذبه های روستای خرانق محسوب می شود. از آثار تاریخی این روستا میتوان قلعه، حمام، انبار آب، کاروانسرا، پل، مسجد جامع و منارجنبان اشاره نمود.

منارجنبان خرانق تنها منارجنبان خشتی است که بنایی خارق العاده و بسیار با ارزش دارد و ویژگی شاخص آن متحرک بودن آن است. جاذبه های این بنا هر گردشگری را به خرید بلیط هواپیما ترغیب می نماید.

چرا باید از روستا و منار خرانق یزد بازدید کنیم؟

پیشینه این روستا به پیش از اسلام و دوره ساسانی باز می شود.

کهن ترین منار جنبان ایران در روستای خرانق قرار گرفته است.

تاریخچه روستا و منار خرانق یزد

در شهر کویری یزد، روستایی به نام خرانق با 4500 سال قدمت وجود دارد که از قدیمی ترین نقاط این استان محسوب می شود. قدیمی ترین اسناد تاریخی که در آن به این منطقه اشاره شده مربوط به دوران ساسانی است.

در معرض تاخت و تاز اقوام چادر نشین بوده است، به همین علت مناطق مختلف آن از جمله خرانق به عنوان گلوگاه جهت تجاری مورد توجه بوده و از دوران هخامنشی به منظور ایمنی کاروان ها و مال التجاره ها، در این نواحی قلعه ها، راهدارخانه ها و چاپارخانه های متعدد ایجاد شده است. عمر بنای اولیه منار جنبان خرانق به دوره ساسانیان می رسد ولی ساخت و تکمیل آن مربوط به دوره سلجوقیان است و پیشینیه این بنا بسیار بیشتر از منار جنبان اصفهان است.

معماری روستای خرانق

خرانق، روستایی کهن با معماری غنی و بافت تاریخی منحصر به فرد زبانزد همگان شده است. بافت ارتباطی و کوچه های تو در تو و به نحو جالبی با یکدیگر ارتباط دارند. کوچه هایی که به خانه ها ختم می شوند تنگ بوده و دارای طاق پایین هستند تا کسی سوار بر اسب نتواند به آن وارد شود، بنابراین امکان هجوم سواره به منازل وجود نداشته است.

خرانق تاریخ پر فراز و نشیبی داشته و در طول سالیان متمادی توسط اقوام مهاجم مورد هجوم قرار گرفته یا تخریب شده است. با این وجود، شرایط خاص استراتژیکی و امکانات اقلیمی و آب و هوایی و مهم تر از همه احتیاج مالی، عبور کاروانیان و سیاست حکام باعث شده که خرانق در جهت حاشیه جنوب کویر دوباره رونق یابد.

بافت تاریخی خرانق بسیار زیباست و قدم زدن در کوچه ها و بین خانه های خشتی حسی وصف نشدنی به همراه دارد. در نزدیکی قلعه زمین های کشاورزی وجود دارد و کمی دورتر کوه های زیبایی توجه را به خود جلب می نمایند.

معماری منار جنبان خرانق

منار جنبان خرانق بنایی شگفت انگیز بوده که دارای سه طبقه و دو راه پله مجزا برای بالا رفتن و پایین آمدن است و در ضلع شمالی مسجد جامع خرانق بر پا شده است. پله های این بنا حلزونی شکل بوده و هرچه بالاتر می رویم عرض پله ها کم می شود. برای نگهداری دیوار ها و اجزای آن در قسمت های فوقانی مناره از کلاف های چوبی استفاده شده است.

این بنا کاملا از خشت ساخته شده است و هیچ اثری از کاشی کاری روی آن مشاهده نمی شود. ویژگی شاخص آن متحرک بودن آن است و در قدیم از آن به عنوان برج دیده بانی استفاده می شد. این منار جنبان از زیباترین منار جنبان ها در ایران و دنیا است.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید

برای بازدید از روستای خرانق هزینه ای دریافت نمی شود و همه روزه و 24 ساعته می توان از روستا بازدید نمود. برای بازدید از این روستا حدود 2 تا 2.5 ساعت زمان احتیاج است.

نحوه دسترسی به روستای خرانق و منار جنبان

اگر از شهر یزد به سمت روستای خرانق می روید، به وسیله جاده 70 آسیا می توانید به این روستا برسید.

در روستای خرانق از چه بناهایی می توان بازدید کرد؟

بنا های تاریخی ومکان های دیدنی زیادی در این روستا وجود دارد که هر روزه گردشگرانی را از سرتاسر دنیا به خود جلب می نماید. در ادامه به معرفی بعضی از این بناها می پردازیم.

قلعه خرانق

این قلعه در شهرستان اردکان، بخش خرانق قرار گرفته است که یکی از آثار ملی به ثبت رسیده در ایران است. قدمت این قلعه به 1800 سال پیش (دوره ساسانیان) می رسد و وسعتی معادل 1.1 هکتار دارد.

حصار هایی این قلعه تاریخی را احاطه نموده اند که از عظیمترین قلعه های مسکونی یزد به شمار می رود و در آن خانه های دو و سه طبقه وجود دارد. دیوار های این قلعه از خشت و گل بوده و دارای سقفی پوشیده از پوشال و چوب وحصیر های الیافی است.

کاروانسرای خرانق

کاروانسرای خرانق که در نزدیکی قلعه خرانق وجود دارد از دیگر آثار تاریخی این روستا به شمار می آید و قدمت آن به دوره ساسانی بر می شود. اتاقها دور یک حیاط مرکزی که حوضی در وسطش قرار گرفته ساخته شده است.

سالن های عظیم و ایوان های بسیار این کاروانسرا نشان می دهد روزگاری یکی از مکان های پررفت وآمد برای مسافران بوده است. این محل، مکان مناسبی برای اقامت در جهت سفر به خراسان است. این کاروانسرا در تاریخ سوم اسفند ماه 77 به ثبت آثار ملی رسیده است.

مسجد جامع

مسجد و حسینیه متصل به آن در وسط روستا قرار گرفته و دارای معماری منحصربه فردی است. سابقه مسجد جامع به دوران اسلامی و حداقل قاجار بر می شود.

بهترین زمان سفر به روستای خرانق

شهر یزد جزء شهرهای گرم بوده و بهتر است در بهار و پاییز به این شهر سفر کرد.

مکان های دیدنی نزدیک به روستای خرانق

قلعه خرانق: 140 متر

پل آبراه خرانق: 350 متر

مسجد خرانق: 800 متر

مکان های اقامتی نزدیک به روستای خرانق

هتل سنتی خرانق: 700 متر

رستوران ها و غذاخوری های نزدیک به روستای خرانق

رستوران طالبی: 550 متر