آینده را می توان در آسمان دید - مجله حیات

شرایطی که سحابی پروانه پشت سر گذاشته است، نمونه جالبی از اتفاقاتی هستند که خورشید قرار است با آن ها روبه رو گردد.

در اعماق صورت فلکی کژدم (Scorpius)، یک پروانه کیهانی بال های خود را باز نموده است. این پروانه کیهانی که ان جی سی 6302 (NGC 6302) نام دارد، پوسته بزرگی از گاز درخشان است که بیشتر به نام سحابی پروانه (Butterfly Nebula) شناخته می گردد. این سحابی دو بال که در فاصله حدود 4000 سال نوری از زمین قرار گرفته است، نمونه ای دیدنی از اتفاقی است که وقتی سوخت ستارگانی مانند خورشید تمام می گردد و از بین می روند، رخ می دهد.

در نقطه ای که دو بال به هم می رسند، ستاره ای که زمانی قوی بود، اکنون به عنوان یک کوتوله سفید کوچک و فروپاشیده می سوزد. بال ها، بقایای لایه های گاز بیرونی آن ستاره هستند که هزاران سال پیش به اعماق فضا پرتاب شدند. در آن موقع، سوخت ستاره تمام شد و از بین رفت. به گفته ناسا، این بال ها در حال حاضر بیش از سه سال نوری یا چندین هزار برابر بیشتر از منظومه شمسی توسعه یافته اند.

اخترشناسان برای بیش از یک قرن کوشش نموده اند تا بفهمند که چرا سحابی پروانه چنین شکل حشره ای متمایزی را به خود گرفته است؛ در حالی که بیشتر سحابی های دیگر با الگو های دایره ای منظم تر در فضا توسعه می یابند. تصاویر تایم لپس جدیدی از این سحابی که در 12 ژانویه در دویست و چهل و یکمین نشست انجمن نجوم آمریکا (AAS) در سیاتل ارائه شدند، سرنخ های تازه ای را ارائه می دهند.

پژوهشگران با مقایسه دو تصویر تلسکوپ فضایی هابل (HST) از بال های این پروانه که در سال های 2009 و 2020 گرفته شده اند، فرآیند های عجیب و جدیدی را کشف نموده اند که به رشد سحابی یاری می نمایند. آن ها شواهدی را مبنی بر وزیدن باد شدید از ستاره مرکزی سحابی شناسایی کردند که به نظر می رسد برای هزاران سال در الگو های متقاطع و پرهرج ومرج در حال انفجار بوده اند.

تغییرات ساختاری در سحابی پروانه بین سال های 2009 تا 2020

به گفته پژوهشگران، این باد ها که 2300 و 900 سال پیش از ستاره مرکزی فوران کردند، ماده را با سرعتی که به صورت غیرمعمول بالا بود و تا 800 کیلومتر در ثانیه می رسید، به سمت لبه های سحابی هل دادند. در همین حال، ماده ای که نزدیک به ستاره مرکزی قرار گرفته است، تنها با یک دهم آن سرعت به سمت بیرون خزیده است و در نتیجه ساختار های پیچیده و نامتقارنی در سراسر بال های سحابی شکل گرفته اند.

بروس بالیک (Bruce Balick)، استاد بازنشسته نجوم دانشگاه واشنگتن (UW) گفت: سحابی پروانه به علت جرم، سرعت و پیچیدگی پرتاب های منتشر شده از ستاره مرکزی خود که دمای آن بیش از 200 برابر گرم تر از خورشید است، هوای بسیار ناملایمی دارد. من سال هاست که تصاویر هابل را مقایسه می کنم و هرگز چیزی شبیه به آن ها ندیده ام.

پژوهشگران در خصوص شکل پروانه گفتند: شرح دادن این موضوع با مدل های کنونی تشکیل سحابی هنوز سخت است. این احتمال وجود دارد که ستاره مرکزی سحابی با یک ستاره همراه پنهان برخورد نموده یا حداقل مقداری گاز اضافی را از یکی از آن ها گرفته و میدان های مغناطیسی پیچیده ای را ایجاد نموده باشد که بال های سحابی را شکل داده اند. بالیک گفت: این فقط یک فرضیه است. برای شرح دادن دگردیسی این پروانه باید تحقیقات بیشتری انجام گردد.