درمان گیاهی سرماخوردگی - مجله حیات

نویسنده: احمد حاجی شریفی

چگونه دچار سرماخوردگی می شویم؟

افراد تمرین داده نشده و ناورزیده یعنی کسانی که به تغییرات و نوسانات شدید درجه حرارت و خنک کردن بدن با آب سرد عادت ننموده اند، غالباً دچار سرماخوردگی می شوند. معمولاً در اثر تحریکات حاصل از تغییر درجه حرارت و سرمای ناگهانی، مقاومت غشاهای مخاطی بینی، حنجره و ریه در برابر عوامل عفونیِ ویروسِ سرماخوردگی که غالباً در محیط حضور دارند کاهش می یابد و به عبارت دیگر به دلیل عدم ورزیدگی و عدم توانایی نیروی دفاعی بدن در برابر تحریکات حاصل از سرما، موازنه و تعادل به نفع ویروس و میکروب ها برهم می خورد و این نوع موجودات به شدت فعال شده و رشد و نمو می نمایند، در این حالت رگ های خونی واکنش نشان داده و غشای مخاطی در قسمت های فوقانی مجرای تنفسی دچار التهاب همراه با افزایش ترشح (1) می گردند که به شرایط فوق زکام گفته می شود. خوراکی هایی که با مصرف آن ها پیش گیری از سرماخوردگی می شود عبارتند از: سیر، پیاز، پرتقال، لیمو، شیر، پنیر، کلم، کرفس، مغز گردو، مغز بادام، مغز فندق، مغز پسته و خرما. در ضمنً می توانید به عنوان صبحانه، نان و پنیر با خرما و مغز گردو بخورید و روزی یک مرتبه شربت آب لیمو بنوشید (در صورت لزوم از لیموی تازه و شیرینی آن را عسل بهره ببرید.) عارضه سرماخوردگی غالباً در اوایل بهار و در اواخر پاییز یعنی در ایامی که اندازه حرارت و رطوبت هوا به طور ناگهانی تغییر می کند، در بین مردم افزایش می یابد. اما اگر درجه حرارت، به تدریج کاهش یابد و یا اگر افزایش درجه حرارت تدریجی و طی مدت نسبتاً طولانی مدت صورت بگیرد، معمولاً مکانیسم های تنظیم نماینده حرارت در بدن به همراهی عوامل دفاعی آمادگی یافته و بدن را در مقابل سرماخوردگی حفظ می نمایند. بدیهی است که بدن افراد به اصطلاح آب دیده یا عادت داده شده می تواند نوسانات شدید درجه حرارت را هم خیلی بهتر از دیگران تحمل کند. به عبارت دیگر قوای دفاعی بدن، در افراد عادت داده شده خیلی زود و به فوریت آماده دفاع و مبارزه می شود و اجازه نمی دهد که تحریکات حاصل از سرما، مواضع مخصوص در بدن را به نفع عوامل عفونی، ضعیف و مهیا سازد. در این صورت میکروب ها و عوامل سرماخوردگی، نخواهند توانست بر مخاط مجاری تنفسی غلبه یافته و باعث بروز بیماری سرماخوردگی گردند.

باید بدانیم از نظر تشریحی، سطح داخلی بینی از یک لایه یا از یک غشاء مخاطی، حاوی غدد ترشحی پوشیده شده است، که دائماً موادی از نوع موکوپروتئین ترشح می کند. در عمل این بافت مخاطی در بینی که دارای اعصاب بویایی هم هستند، علاوه بر تأمین احساس بوهای مختلف باعث می گردند که هوای تنفسی انسان یا هوای دم که از مجاورت آن عبور می کند، قبل از رسیدن به ریه ها، گرم و مرطوب شود. علاوه بر آن، مواد خارجی موجود در هوای تنفسی شامل ذرات گرد وغبار، باکتری ها و غیره در این محل متوقف شده و به تدریج همراه با ترشحات مخاطی بینی، به سمت حلق برده می شود. گفتنی است که در ساختمان بافت مخاطی بینی مژک های به خصوصی هم موجود هستند که حرکات موجی و مداوم همین مژک ها، باعث می شود ترشحات مخاطی ذکر شده، همراه با ذرات خارجی به سمت حلق برده شده و در آن جا یا بلعیده شوند و یا این که از راه دهان به خارج دفع شوند.

چون حرکات این نوع مژک ها یکی از مکانیسم های دفاعی بدن است، لذا هرگز نباید در مصرف داروهایی که سبب اختلال در حرکات آن ها می شوند افراط کرد. مواد روغنی، به ویژه روغن های معدنی و هم چنین مصرف بیش از حد داروهای ضد احتقان یا ضد گرفتگی بینی، به طور موضعی، باعث می شوند که حرکات طبیعی این مژک ها مختل شود. به طور کلی تحریک اعصاب پاراسمپاتیک، باعث پرخونی و انبساط موی رگ های مخاطی بینی شده و در نتیجه باعث تنگ شدن و گرفتگی مجاری بینی و مشکل شدن عمل تنفس می شود.

گفتنی است که نشانی های سرماخوردگی کم و بیش با نشانی های آنژین و یا گلودرد استوپتوکوکی، آنفلوانزا، آلرژی یا حساسیت زیاد، نسبت به گرده گیاهان و ذرات مواد مختلف و سرخک (قبل از ظاهر شدن دانه های سرخ در پوست) شبیه هستند. در سرماخوردگی، نشانی هایی که ممکن است جلب توجه کند عبارتند از: احساس کسالت (بی حالی، بی اشتهایی و کم قوتی). آب ریزی از بینی احتقان یا گرفتگی بینی، گلودرد و یا خشکی گلو، افزایش ترشحات در قسمت عقب بینی یا افزایش ترشحات بینی که وارد حلق شده و باعث تحریک و التهاب نسوج مجاور می شوند، سردرد، سرفه، عطسه، دردهای عضلات و احساس تب، سوزش چشم ها و التهاب حنجره که باعث گرفتگی صدا می شود.

دلیل گرفتگی بینی و افزایش ترشحات آن

موی رگ های موجود در غشاء مخاط بینی، در اثر سرماخوردگی و یا احتمالاً در اثر برخی دیگر از بیماری ها و یا به دلیل تحریک عصب پاراسمپاتیک، منبسط یا متورم می شوند. انبساط یا حجیم شدن موی رگ ها هم، سبب جمع شدن خون در غشاء مخاطی بینی می شود به حدی که غشاء مخاطی بینی، که مویرگ های آن پر از خون شده اند متورم شده و سبب تنگی و گرفتگی مجاری بینی می شوند به طوری که عبور هوا جهت تنفس، به سختی انجام می گیرد. در حالت ذکر شده مویرگ های موجود در غشاء مخاطی بینی، نه تنها متورم می شوند، بلکه به نسبت زیادی نفوذپذیر شده و مایعات موجود در خون از مویرگ ها به خارج نفوذ می نمایند و وارد غشاء مخاطی بینی می شوند. مایعات فوق الذکر، ماده اصلی تشکیل دهنده آبریزش بینی می باشند. هم زمان با موضوع مذکور، ترشحات غدد مخاطی بینی هم افزایش می یابد.

بیشتر بخوانید:برطرف سرماخوردگی با آب درمانی

پیش گیری از سرماخوردگی:

خوراکی هایی که با مصرف آن ها پیش گیری از سرماخوردگی می شود عبارتند از: سیر، پیاز، پرتقال، لیمو، شیر، پنیر، کلم، کرفس، مغز گردو، مغز بادام، مغز فندق، مغز پسته و خرما. در ضمنً می توانید به عنوان صبحانه، نان و پنیر با خرما و مغز گردو بخورید و روزی یک مرتبه شربت آب لیمو بنوشید (در صورت لزوم از لیموی تازه و شیرینی آن را عسل بهره ببرید.)

درمان سرماخوردگی

خوراکی هایی که مصرف آن سرماخوردگی را درمان می نمایند عبارتند از: آب پرتقال، آب لیموشیرین با شکر، آب سیب درختی قرمز، شربت شلغم، شلغم پخته، شیر، برنج، شیر برنج، کلم، شاهی، اسفناج، سیر، پیاز، کرفس و لوبیا.

برای درمان سرماخوردگی می توانید گل گاوزبان، سنبل الطیب و لیموعمانی را مخلوط دم کنید بعد آب آن را شیرین ساخته و بنوشید.

* آب شلغم را در گلو خوب غرغره نموده و میل کنید.

*پنجاه گرم برگ درخت فندق یا پوست فندق را در یک لیتر آب سرد ریخته و 5 دقیقه بجوشانید. بعد صاف کنید، سپس آب آن را شیرین ساخته و در طول روز هر 3 ساعت یک فنجان بنوشید.

* دو عدد برگ تازه سوسنبر را در یک فنجان آب جوش انداخته و پس از 15 دقیقه آب آن را با عسل شیرین کنید و بنوشید و روزی سه مرتبه تکرار کنید.

* یک یا دو قاشق عسل را در یک لیوان آب جوش حل کنید، بعد یک قاشق آب لیمو اضافه نموده و گرم بنوشید.

* عرق گل لادن را با لعاب به دانه، شربت بنفشه و آب جوشانده ریشه کاسنی مخلوط کنید و روزی سه مرتبه، هربار یک فنجان بنوشید.

بیشتر بخوانید:مدت زمان بهبود سرماخوردگی چقدر است؟

سرماخوردگی همراه با تب:

اگر سرماخوردگی با تب همراه باشد؛ باید تخم کاسنی، ریشه کاسنی، بادرنجبویه، گل نیلوفر، خارخاسک و مغز ناخنک از هرکدام 15 گرم را با هم مخلوط نموده و شش قسمت کنید و روزی یک قسمت از آن را بجوشانید، بعد آب آن را صاف و شیرین نموده و در طول روز بنوشید.

پی نوشت ها:

1.Catarrh

منبع مقاله :

حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرة المعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پازدهم.

منبع: راسخون